Ataki hakerskie, phishing, fałszywe strony bankowe, złośliwe oprogramowanie czy masowe wycieki danych – to nie science fiction, ale codzienność internetu. W świecie, gdzie cyberzagrożenia są równie realne jak te w świecie fizycznym, potrzebujemy instytucji, które nie tylko reagują, ale też pomagają chronić nas przed nimi. Jedną z takich organizacji w Polsce jest CERT Polska.
Ale czym właściwie zajmuje się CERT, jak działa i w jakich sytuacjach może nam pomóc?
Co oznacza skrót CERT?
CERT to skrót od Computer Emergency Response Team – czyli Zespół Reagowania na Incydenty Komputerowe. Takie zespoły funkcjonują na całym świecie, a ich zadaniem jest reagowanie na zagrożenia związane z bezpieczeństwem systemów informatycznych.
CERT Polska to narodowy zespół działający w ramach NASK (Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej). Powstał w 1996 roku jako jeden z pierwszych tego typu zespołów w Europie i do dziś pełni ważną rolę w ochronie polskiej cyberprzestrzeni.
Jakie są główne zadania CERT Polska?
1. Reagowanie na incydenty bezpieczeństwa
Podstawową rolą CERT Polska jest pomoc w przypadku cyberataków. Może to być:
- atak hakerski na firmę lub instytucję,
- rozsyłanie złośliwego oprogramowania (np. ransomware),
- phishing – czyli fałszywe wiadomości e-mail wyłudzające dane,
- przejęcie strony internetowej,
- kampania dezinformacyjna lub fałszywe profile.
CERT analizuje zgłoszenie, identyfikuje zagrożenie, kontaktuje się z poszkodowanym i – jeśli to możliwe – pomaga zablokować źródło ataku.
2. Ostrzeganie i informowanie społeczeństwa
CERT prowadzi stronę internetową i profile w mediach społecznościowych, na których publikuje ostrzeżenia o nowych kampaniach cyberprzestępczych. Jeśli w sieci pojawią się np. fałszywe SMS-y podszywające się pod banki, operatorów czy urzędy, CERT ostrzeże o tym publicznie i poda przykłady wiadomości, które należy ignorować.
Dzięki temu użytkownicy wiedzą, czego unikać i na co uważać.
3. Analiza złośliwego oprogramowania
CERT Polska zatrudnia specjalistów, którzy badają wirusy, trojany, keyloggery i inne narzędzia cyberprzestępców. Analiza ich działania pozwala na opracowanie metod obrony i udostępnienie ich innym zespołom, firmom czy dostawcom oprogramowania zabezpieczającego.
Dzięki temu możliwe jest np. szybsze tworzenie aktualizacji antywirusowych czy zapór ogniowych.
4. Współpraca z operatorami, instytucjami i międzynarodowymi organizacjami
CERT nie działa w próżni. Współpracuje z:
- operatorami internetowymi,
- instytucjami państwowymi,
- administracją publiczną,
- innymi zespołami CERT na świecie (np. z UE, NATO),
- producentami systemów zabezpieczeń.
Dzięki tej współpracy możliwe jest szybkie reagowanie na globalne zagrożenia i wymiana wiedzy o nowych metodach ataku.
Kiedy warto zgłosić coś do CERT Polska?
Nie każdy incydent musi od razu trafiać do służb, ale są sytuacje, kiedy warto poinformować CERT, nawet jako osoba prywatna:
- Dostałeś podejrzanego e-maila lub SMS, który podszywa się pod bank, urząd lub znaną firmę.
- Znalazłeś fałszywą stronę internetową, która imituje sklep, bank czy serwis rządowy.
- Twoja firma padła ofiarą ataku – np. ransomware, DDoS lub phishingu.
- Podejrzewasz, że ktoś podszywa się pod Ciebie w sieci.
- Zauważyłeś kampanię dezinformacyjną (np. fake newsy, fałszywe reklamy).
CERT ma specjalny formularz zgłoszeniowy na swojej stronie, a także adresy e-mail dedykowane różnym typom incydentów.
Jakie narzędzia oferuje CERT Polska?
Poza bezpośrednim wsparciem CERT udostępnia też narzędzia dla użytkowników i administratorów:
- CheckPhish.pl – strona do zgłaszania podejrzanych linków,
- chmura bezpieczeństwa NASK – zintegrowany system ochrony DNS i e-maila,
- Raporty i analizy zagrożeń – cykliczne publikacje dla specjalistów IT i użytkowników końcowych.
CERT publikuje także poradniki i instrukcje, jak się chronić przed konkretnymi rodzajami ataków, jak skonfigurować bezpieczne hasła, czy jak rozpoznać phishing.
CERT Polska a zwykły użytkownik internetu
Wbrew pozorom, CERT nie jest tylko dla firm i instytucji. To publiczny zespół, który działa również na rzecz zwykłych użytkowników. Jeśli jesteś ofiarą oszustwa, zauważyłeś próbę wyłudzenia lub niepokojące działanie w sieci – możesz i powinieneś zgłosić to do CERT. Nawet jeśli nie otrzymasz bezpośredniej pomocy, informacja od Ciebie może pomóc zidentyfikować większą kampanię cyberataków.
CERT Polska to kluczowy gracz w ochronie polskiego internetu. Reaguje na cyberataki, analizuje zagrożenia, ostrzega użytkowników i wspiera instytucje w kryzysowych sytuacjach. Choć działa głównie „za kulisami”, jego rola jest nieoceniona – szczególnie dziś, gdy każda osoba i firma jest potencjalnym celem cyberprzestępców. Jeśli masz wątpliwości co do bezpieczeństwa lub zauważysz coś podejrzanego w sieci – nie ignoruj tego. CERT Polska istnieje właśnie po to, by reagować i chronić użytkowników. Korzystaj z tej pomocy – to Twój sojusznik w cyfrowym świecie.