Choć większość internautów w Polsce może nigdy nie zetknęła się z tą nazwą na co dzień, NASK (czyli Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa) ma ogromny wpływ na to, jak działa polski internet. To instytucja, która działa na styku nauki, bezpieczeństwa i nowoczesnych technologii – a jej rola z roku na rok rośnie.
Czym dokładnie zajmuje się NASK, dlaczego warto wiedzieć o jego istnieniu i kiedy może się przydać także zwykłemu użytkownikowi?
Czym jest NASK?
NASK to skrót od Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy. Powstał na początku lat 90. jako organizacja wspierająca rozwój internetu w polskich środowiskach naukowych. Z czasem jednak jego działalność znacznie się rozszerzyła.
Dziś NASK to jedna z kluczowych instytucji odpowiadających za bezpieczeństwo cyfrowe, edukację w sieci i rozwój usług internetowych w Polsce. Działa pod nadzorem Ministra Cyfryzacji, a jego działalność obejmuje zarówno sektor publiczny, jak i komercyjny.
Czym konkretnie zajmuje się NASK?
1. Bezpieczeństwo internetu – CERT Polska.
Jednym z najważniejszych zadań NASK jest ochrona polskiej cyberprzestrzeni. W jego strukturach działa CERT Polska – zespół reagowania na incydenty bezpieczeństwa komputerowego. To do niego trafiają zgłoszenia o phishingu, złośliwym oprogramowaniu, atakach hakerskich czy podejrzanych domenach. CERT ostrzega, analizuje zagrożenia, publikuje raporty i współpracuje z innymi zespołami na świecie. To pierwsza linia obrony przed cyberatakami.
2. Rejestracja domen .pl
To NASK odpowiada za obsługę krajowej domeny najwyższego poziomu .pl. Oznacza to, że każda strona internetowa kończąca się na .pl funkcjonuje w ramach systemu zarządzanego przez tę instytucję.
NASK nie sprzedaje domen bezpośrednio, ale współpracuje z partnerami (np. firmami hostingowymi), którzy rejestrują domeny na rzecz klientów. Instytut dba o stabilność, bezpieczeństwo i ciągłość działania tego systemu.
3. Walka z dezinformacją i fake newsami
W dobie zalewu nieprawdziwych informacji NASK prowadzi działania edukacyjne i analityczne mające na celu rozpoznawanie i przeciwdziałanie dezinformacji w internecie. Prowadzi monitoring mediów, analizuje kampanie manipulacyjne i wspiera instytucje państwowe w reagowaniu na zagrożenia informacyjne.
4. Edukacja cyfrowa i ochrona dzieci w sieci
NASK aktywnie działa w obszarze edukacji cyfrowej – zarówno dla dzieci i młodzieży, jak i dorosłych. Prowadzi kampanie społeczne, tworzy materiały edukacyjne i narzędzia dla nauczycieli i rodziców.
W jego strukturach działa Dyżurnet.pl – zespół zajmujący się przyjmowaniem zgłoszeń o nielegalnych i szkodliwych treściach w internecie, w tym związanych z wykorzystywaniem dzieci. Dyżurnet przekazuje takie sprawy odpowiednim służbom i pomaga usuwać nielegalne treści z sieci.
5. Wsparcie cyfryzacji administracji i innowacji
NASK współpracuje z administracją publiczną, wspierając rozwój usług cyfrowych, rozwiązań IT dla urzędów i samorządów, a także prowadząc projekty badawcze związane z nowoczesnymi technologiami (np. AI, Big Data, bezpieczeństwo sieci 5G).
Instytut prowadzi także własne laboratoria badawcze i centra danych, w których rozwija technologie przydatne dla sektora publicznego i prywatnego.
Dla kogo jest NASK?
Choć NASK to instytucja państwowa, jej działalność dotyczy każdego, kto korzysta z internetu w Polsce – niezależnie od tego, czy jest to osoba prywatna, firma, szkoła, czy urząd.
Oto kilka przykładów, kiedy warto znać tę instytucję:
- Gdy znajdziesz fałszywą stronę banku lub sklepu – zgłoś to do CERT Polska.
- Gdy zauważysz szkodliwe treści w sieci – zgłoś je przez formularz Dyżurnet.pl.
- Gdy chcesz się dowiedzieć, jak chronić dziecko w internecie – skorzystaj z materiałów edukacyjnych NASK.
- Gdy prowadzisz stronę z końcówką .pl – warto wiedzieć, że NASK zarządza jej zapleczem technicznym.
- Gdy interesujesz się technologiami – śledź raporty i analizy publikowane przez instytut.
Czy NASK działa tylko w Polsce?
Choć NASK koncentruje się na polskiej cyberprzestrzeni, aktywnie współpracuje z instytucjami międzynarodowymi, m.in. w ramach Unii Europejskiej, organizacji typu ENISA (Europejska Agencja ds. Cyberbezpieczeństwa) oraz globalnej społeczności CERT.
Dzięki temu może szybko reagować na zagrożenia pochodzące z zagranicy, współdzielić wiedzę i brać udział w projektach o znaczeniu międzynarodowym.
Podsumowanie
NASK to instytucja, która stoi na straży bezpieczeństwa, stabilności i rozwoju polskiego internetu. Choć działa w tle, jej rola jest kluczowa – od obsługi domen, przez reagowanie na cyberataki, po edukację społeczeństwa i wspieranie innowacji technologicznych.
Jeśli korzystasz z internetu – NASK działa także dla Ciebie. To jedna z tych instytucji, o której dobrze wiedzieć, zanim coś pójdzie nie tak.